Nilüfer’de eşitsizliklerin tespit edilmesi ve değerlendirilmesi amacıyla bu yıl dokuzuncusu düzenlenen Nilüfer Belediyesi Sağlık Platformu Toplantısı ‘Nilüfer’de Sağlığın Sosyal Belirleyicileri Çalışması’ temasıyla uluslararası katılımla gerçekleşti. Geçtiğimiz yıllarda yapılan “Eşitsizlikleri Haritalandırmak” ve “Eşitsizlikler Kaçınılmaz mıdır?” çalışmalarının devamı niteliğindeki çalışma Uğur Mumcu Sahnesi’nde düzenlendi. Türkiye’ye örnek olacak toplantı Marmot Araştırma Ekibi olarak da bilinen Londra Üniversite Koleji’nin (UCL) koordinatörlüğünde Profesör Peter Goldblatt ve Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı A.D. Öğretim Üyesi Profesör Dr. Kayıhan Pala’nın sunumlarıyla yapıldı.

Toplantının açılış konuşmasını Nilüfer Belediye Başkanı Mustafa Bozbey yaptı. Nilüfer Belediyesi’nin bugüne kadar eşitsizlikler ve sağlık alanında yaptığı çalışmalara değinen Başkan Bozbey, “Kentler, yalnızca fiziki hizmetlerin sağlandığı bir yerel yönetim anlayışına mahkum edilmemelidir. Aynı zamanda toplumsal açıdan eşitliği sağlamaya yönelik her türlü çalışma ve hizmet biçimi, yerel yönetimlerin varlık nedeni olmalıdır. Bu nokta, bizim belediyecilik anlayışımızın şekillenmesinde çok önemli bir yer tutar. Belediyeler, kentin yeniden üretilmesini sağlayan en önemli araç ve dinamiklerdir. Eşit dağıtılan toplumsal hizmet, kentte yaşayanların tümünün yaşam kalitesini ve sağlığını iyileştirmeyi sağlayacaktır. 2000’li yılların başından bu yana kent halkının yaşam kalitesini yükseltmek amacıyla çeşitli hizmet, çalışma ve ortaklıklara imza atıyoruz. Tüm bunları, “eşitlik” ilkesini gözeterek yapıyoruz. Bu kavramla, sağlığın sosyal belirleyicilerinin tespit edilmesinin önemi ve gerekliliği, son yıllarda Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Bölge Ofisi tarafından dikkate alınmakta ve yerel yönetimlerin bu konuda etkili olacağı savunulmaktadır,” dedi.

DSÖ Avrupa Bölge Ofisi’nin Sağlık 2020 gibi politikalarla bu duruma çözüm üretmek için çaba gösterdiğini kaydeden Başkan Bozbey, “ Sağlık 2020’nin amacı sağlık ve esenliği arttırmak, eşitsizlikleri azaltmak, halk sağlığını güçlendirmek ve insan odaklı sağlık sistemleri oluşturmaktır. Biz on yılı aşkın bir süredir sağlığı gündemimizde en üst sıralarda tutmaktayız. Bildiğiniz gibi Uludağ Üniversitesi ile yaptığımız Halk Sağlığı Protokolümüz, “Sağlıkta Dönüşüm” yasasından önce önemli gelişmelere neden olmuş, erişilebilir koruyucu sağlık hizmetini kapsamlı bir biçimde deneyimlemiştik. Şimdi DSÖ Sağlıklı Kentler Ağı’nın da desteğiyle bu çalışmalarımızı temellendirmeye çalışıyoruz. 2012 yılında Eşitsizlikleri Haritalamak adlı çalışmamız ile Türkiye’deki sağlığın sosyal belirleyicilerini ve eşitsizlikleri görünür kılmaya çalıştık. Amacımız eşitsizliklerin varlığını görsel olarak anlatmak ve bir farkındalık yaratmaktı. Şimdi bu çalışmanın bir benzerini ve daha kapsamlısını kentimiz için gerçekleştirmeye çalışıyoruz. Bu çalışma yerel düzeyde sağlığın sosyal belirleyicilerini ortaya koymak açısından bir ilktir. Türkiye’de daha önce konuyla ilgili yapılmış bir çalışma yok. Biz sadece sağlığın sosyal belirleyicilerini ortaya koymakla kalmayacağız. Aynı zamanda ortaya çıkan durumu değerlendirip politika da üreteceğiz,” şeklinde konuştu.

Londra Üniversite Koleji’nin (UCL) Koordinatörü Profesör Peter Goldblatt da ülkeler arası eşitsizliklere değindi. Avrupa ülkelerinde bile kadın ve erkekler arasında yaşam kalitesi ve ömür farklılığı olduğunu dile getiren Peter Goldblatt, “Dünya ülkelerinde gelir adaletsizliği, çocuk yaşamı, alanında büyük farklılık ve eşitsizlikler var. Bu farklılıklar eğitim ve hayatın her alanında insanı olumsuz etkiliyor. İşsizlik, alışkanlık ve karakteristik özelliklerde farklılıklar var. DSÖ Sağlığın Sosyal Belirleyicisi Komisyonu çok kapsamlı bir çalışma yaptı. Sosyal adalet, psiko-sosyal ve politik güçlenme, insanların kendi yaşam kalitesini kontrol edebilecekleri koşulları yaratılması gibi sonuçlara varıldı,” diye konuştu.

Çalışma sonuçları hakkında da detaylı bilgiler veren Goldblatt, “Her çocuk yaşama iyi koşulla başlamalı. Sosyal uyum sağlanmalı ve karşılıklı sorumluluklar iyi verilmeli. Gelecek nesiller sosyal eşitsizliklere karşı korunmalı. Devlet toplum arasında ortak eylem yapılmalı. Evrensel hizmetler sunarken, toplumun dezavantajlı kesimlerine daha etkin ve güçlü ulaşılmalı,” diye kaydetti.

Proje hakkında genel bilgiler veren Nilüfer Belediyesi Sağlık Danışmanı ve Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı A.D. Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kayıhan Pala ise Nilüfer’de saha çalışmalarının gelecek hafta başlayacağını belirterek, bin evde yapılacak incelemeler sonucu rapor hazırlanacağını ifade etti. Toplantının sonunda Nilüfer Belediyesi Başkan Yardımcısı Recep Tanlak, Golblatt’a günün anısına plaket vererek teşekkür etti.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Sağlıklı Kentler Ağı’nın da desteğiyle dünya üzerinde yaşanan son gelişmeler, uluslararası ve yurt içindeki eşitsizliklerin ele alınacağı toplantıda, Dünya Sağlık Örgütü’nün Avrupa Bölge Ofisi Sağlık 2020 politikalarının da kente yansıtılması için çözüm aranacak. Nilüfer’de DSÖ Sağlık 2020 projesiyle birlikte, sağlık ve esenliği arttırmak, eşitsizlikleri azaltmak, halk sağlığını güçlendirmek ve insan odaklı sağlık sistemlerini oluşturmak için Nilüfer Belediyesi Sağlık İşleri Müdürlüğü yetkilileri Londra Üniversitesi Koleji uzmanlarıyla da bir araya gelerek ön rapor hazırlayacak.

Toplantının ardından Avrupa’dan beş kentin daha katılımıyla,  yerel düzeyde eşitsizlikleri ortaya koymak ve eşitsizlikleri bertaraf etmek için politika üretmek üzerine 2014 Şubat ayında ön rapor hazırlanarak diğer kentlerden elde edilen ortak veriler üzerinden kıyaslama yapılacak.